Zijn regels altijd regels?

Bij een meningsverschil gaat het als het goed is om de argumenten. Betreft het een meningsverschil met een bedrijf, instantie of instelling dan hoor je vaak hetzelfde argument: zo zijn de regels. Maar vaak worden die regels niet duidelijk verteld of gewoon willekeurig toegepast. Dus is het soms een slecht argument om je op de regels te beroepen.
Het erge is dat degene die zich op de regels beroept, vaak degene is die zelf de gevolgen niet merkt. Het is de andere kant die getroffen wordt. Financieel. Of emotioneel. Of allebei.

Voor de duidelijkheid: iedereen moet zich aan de regels houden. De wet “in acht nemen”. Maar als politieman leerde ik dat je de wet niet alleen naar de letter maar ook naar de geest moet uitvoeren. Het gaat om meer dan het strikt uitvoeren van de wettelijke regels. Ik begrijp dat bedrijven, instanties en instellingen voorzichtig moeten zijn. Dat ze niet klakkeloos geld of diensten kunnen uitdelen. Maar voorzichtigheid is wat anders als absurd streng zijn. Of iemand van het kastje naar de muur sturen. Overigens: wie begrijpt nog iets van het ondoorzichtige woud van regels? Waar gehakt wordt vallen spaanders. Dus er gaat absoluut wel eens wat mis. Dat hoeft niet altijd iemands schuld te zijn. Of dat alleen één partij iets te verwijten is. Dat geeft dus niks. Is heel begrijpelijk. Maar draai daar niet omheen. Geef het toe, los het op en iedereen kan verder.

Soms moet daarvoor wat olie gesmeerd worden. Of een duwtje in de goede richting gegeven worden. Je kunt dan bijvoorbeeld naar het Juridisch Loket stappen. Maar De Mediator kan ook net die smeerolie zijn, dat duwtje geven. Ik heb al meerdere keren meegemaakt dat door mediation er weer schot in een zaak kwam. Wie er gelijk heeft maakt daarbij niet uit. Ook niet voor mij als presentator van het programma De Mediator. Let wel: presentator… Als Klaas Wilting heb ik soms wel een voorkeur. Als presentator val ik desondanks niet uit mijn rol. Daar pas ik wel voor op. Maar de redactie kent mij inmiddels. Ze plagen me achter de schermen goedmoedig dat ik altijd partij voor de underdog kies…

Maar wie ook de underdog is. En wie er ook gelijk heeft. Dat doet er uiteindelijk niet toe. Het gaat erom dat je het samen oplost. Samen als winnaar uit een conflict komt. Dat vind ik ook zo mooi aan mediation. Want voor het programma volg ik het hele proces. Zo praat ik eerst afzonderlijk met beide partijen. Onderzoek de situatie ter plekke als dat relevant is. Ik ga bijvoorbeeld kijken naar een schutting waar een twistpunt over is. Of ik bestudeer een warmtemeter; doet die het nou goed of niet? Nee, u moet niet denken: heeft die Wilting daar nou ook al verstand van? Want in het geval van een warmtemeter is die op mijn verzoek door een deskundige getest.

Ik zie dan zo’n situatie. Kom bij de mensen thuis voor een te filmen voorgesprek. Het is een meneer. Of een mevrouw. Gewone mensen in een gewoon huis. En die mensen hebben vragen. Ze snappen iets niet. Of ze hebben zelfs problemen. En dat kunnen grote problemen zijn! Dan wil ik die helpen oplossen. Het klinkt gek… Hoewel er dagelijks nieuwe telefoontjes binnenkomen op de redactie, hoop ik altijd dat er nog meer mensen zich aangemeld hebben. Niet omdat ik mensen een meningsverschil, conflict of zelfs ruzie toewens. Nee: hoe meer telefoontjes naar De Mediator, hoe meer mensen beseffen dat ik ze mogelijk kan helpen!

Ik probeer bedrijven, instanties en gemeentelijk en provinciale overheden netjes te benaderen. Maar nu ik zo een tijdje met het programma bezig ben, begrijp ik waarom Pieter Storms het op de breekijzerwijze heeft gedaan. Reacties als ‘Het is beleid om niet op persoonlijke zaken in te gaan’, ‘de gemeente gaat niet in mediation’ of gewoon botweg: ‘wij werken niet mee’ zijn meer regel dan uitzondering. Als ik als programmamaker al tegen dit soort zaken aanloop, hoe zit het dan met de individuele burger? Vooral gemeenten en andere overheden behoren transparant te zijn, daar hebben de burgers recht op!